Τι θα συνέβαινε αν μαθαίναμε από παιδιά να ακούμε και να κατανοούμε τα συναισθήματά μας όπως μαθαίνουμε να διαβάζουμε ή να γράφουμε;
Αν μας μάθαιναν όχι να τα αποφεύγουμε, να τα καταπνίγουμε ή να τα ντρεπόμαστε — αλλά να τα αναγνωρίζουμε, να τα εμπιστευόμαστε και να τα σεβόμαστε;
Αυτή είναι η καρδιά της συμβουλευτικής . Που δεν ασχολείται μόνο με το «τι έγινε» ή «τι σκέφτεσαι», αλλά κυρίως με το τι ένιωσες τότε, τι νιώθεις τώρα και τι κρύβεται πίσω από αυτό που νιώθεις.
Τι είναι η συμβουλευτική συναισθήματος;
Η συμβουλευτική συναισθήματος εστιάζει στο βίωμα.
Δίνει χώρο, χρόνο και κύρος στο συναίσθημα ως φορέα νοήματος, όχι ως πρόβλημα που πρέπει να απομακρυνθεί.
Στηρίζεται στην πεποίθηση ότι:
τα συναισθήματα είναι δεδομένα, όχι λάθη,
φέρουν πληροφορία, όχι απειλή,
και οδηγούν σε ψυχική μετακίνηση, όταν γίνουν αποδεκτά και κατανοητά.
Ο θεραπευτής δεν προσπαθεί να «ηρεμήσει» τον θεραπευόμενο, ούτε να του αλλάξει τη σκέψη γρήγορα. Πρώτα από όλα, τον καλεί να μείνει λίγο μέσα στο συναίσθημα, να το δει καθαρά, να το νιώσει με ασφάλεια και να μάθει από αυτό.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η επεξεργασία των συναισθημάτων;
Το συναίσθημα είναι ένας εσωτερικός μετεωρολόγος. Έρχεται και σου λέει ότι κάτι συμβαίνει. Κάτι πήγε καλά ή στραβά. Κάτι σε αγγίζει. Κάτι πονάει. Κάτι χρειάζεσαι.
Αν το αγνοήσεις, μένει άλυτο μέσα σου. Δεν χάνεται — μετατρέπεται.
Σε άγχος, σε σωματικό πόνο, σε παθητικότητα, σε κρίσεις θυμού ή σε αυτοϋποτίμηση.
Δεν είναι το συναίσθημα που κάνει ζημιά. Είναι η αποφυγή του.
Η συμβουλευτική έρχεται να αντιστρέψει αυτή την τάση:
Σε καλεί να σταθείς με φροντίδα και αποδοχή απέναντι σε αυτό που νιώθεις, χωρίς να το κρίνεις ή να το πιέζεις να αλλάξει.
Ο άνθρωπος που δεν ξέρει τι νιώθει
Πολλοί άνθρωποι μπαίνουν στη συμβουλευτική και λένε:
«Δεν ξέρω τι νιώθω.»
«Είμαι χαμένος.»
«Θυμώνω με το παραμικρό και μετά κλαίω. Δεν καταλαβαίνω τον εαυτό μου.»
Κάτω από τέτοιες δηλώσεις, συχνά υπάρχουν:
- Χρόνια αποσύνδεση από τον εσωτερικό κόσμο
- Καταπίεση συναισθημάτων από μικρή ηλικία
- Φόβος για το τι θα συμβεί αν τα αφήσουν να βγουν στην επιφάνεια
- Πολλές στρώσεις ντροπής, ενοχής ή άμυνας
Η συμβουλευτική συναισθήματος δεν σου “εξηγεί” μόνο τι συμβαίνει. Σου δημιουργεί εμπειρία — να μείνεις με ασφάλεια δίπλα στον εαυτό σου, ακόμα κι όταν αυτό που νιώθεις είναι έντονο ή τρομακτικό.
Τι δουλεύεται σε μια τέτοια θεραπευτική προσέγγιση;
Αναγνώριση συναισθημάτων
Μαθαίνεις να ξεχωρίζεις τι είναι αυτό που σε κατακλύζει:
Είναι θυμός ή λύπη;
Είναι φόβος ή ανάγκη για έλεγχο;
Είναι μοναξιά ή απογοήτευση;
Αποδοχή χωρίς ντροπή
Δεν χρειάζεται να απολογείσαι για το ότι πληγώθηκες, φοβήθηκες ή ένιωσες εγκατάλειψη.
Εξέταση του πώς εκφράζεις τα συναισθήματά σου
Πολλές φορές, ο τρόπος που εκφράζουμε τα συναισθήματά μας δημιουργεί πρόβλημα, όχι το ίδιο το συναίσθημα. Μαθαίνεις πώς να τα βγάζεις προς τα έξω χωρίς να πληγώνεις ή να καταστρέφεις.
Δουλειά με εσωτερικές φωνές και αντιφάσεις
Π.χ. η φωνή που λέει «μη δείχνεις αδυναμία» και εκείνη που λέει «έχω ανάγκη από τρυφερότητα».
Όταν το συναίσθημα δεν αναγνωρίζεται, γίνεται σύμπτωμα
Πολύ συχνά, συμπτώματα όπως:
- ανεξήγητο άγχος
- κρίσεις πανικού
- αϋπνία
- υπερφαγία ή απώλεια όρεξης
- σωματικά συμπτώματα χωρίς ιατρική αιτία
…είναι ανεπεξέργαστα συναισθήματα που βρίσκουν άλλον δρόμο για να εκφραστούν.
Η συμβουλευτική βοηθά το άτομο να «μεταφράσει» το σύμπτωμα πίσω σε συναίσθημα, και από εκεί σε νόημα.
Τι ακούει συχνά ένας Σύμβουλος:
«Έκλαψα πρώτη φορά μετά από χρόνια.»
«Νόμιζα ότι δεν ένιωθα τίποτα, αλλά τελικά ήταν φόβος.»
«Δεν ήξερα ότι είχα τόση θλίψη μέσα μου. Απλώς το κάλυπτα με δουλειά.»
Αυτές οι φράσεις δείχνουν ότι το άτομο ξαναπιάνει επαφή με τον εαυτό του, όχι μόνο σε επίπεδο λογικής αλλά σε βάθος ύπαρξης.
Διάβασε επίσης: Τα “δύσκολα” συναισθήματα στη θεραπεία: Θυμός, ντροπή, φόβος
Γιατί κάποιοι άνθρωποι φοβούνται τα συναισθήματά τους;
Γιατί πολλές φορές:
Συνδέονται με τραύματα (π.χ. «κάθε φορά που έκλαιγα, με ταπείνωναν»)
Έχουν μάθει να είναι οι «δυνατοί»
Νιώθουν ότι αν αφήσουν το συναίσθημα να βγει, δεν θα μπορούν να το σταματήσουν
Η θεραπευτική διαδικασία σε βοηθά να χτίσεις ανθεκτικότητα.
Δεν είναι το συναίσθημα που σε διαλύει — είναι η απομόνωση από αυτό.
Τι σημαίνει «συναισθηματική ωριμότητα»;
Να νιώθεις χωρίς να ντρέπεσαι
Να αναγνωρίζεις τα δικά σου μοτίβα
Να διαχειρίζεσαι την ένταση χωρίς να ξεσπάς σε άλλους
Να επικοινωνείς αυτό που χρειάζεσαι με τρόπο που ο άλλος μπορεί να καταλάβει
Να προσφέρεις χώρο και για τα συναισθήματα του άλλου
Η συμβουλευτική συναισθήματος δεν “γιατρεύει”.
Σε εκπαιδεύει να είσαι άνθρωπος — δηλαδή συναισθηματικά ζωντανός και παρών.
Διάβασε επίσης: Όταν δεν ξέρεις τι νιώθεις: Η παγίδα της συναισθηματικής ασάφειας
Η συμβουλευτική συναισθήματος είναι κατάλληλη για:
Άτομα που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τι νιώθουν
Ανθρώπους που έχουν δυνατά ξεσπάσματα ή συναισθηματικό πάγωμα
Εκείνους που έχουν περάσει συναισθηματικά τραυματικές εμπειρίες
Γονείς, ζευγάρια, εφήβους που χρειάζονται καθοδήγηση στην έκφραση συναισθημάτων
Η συμβουλευτική δεν είναι μια διαδικασία που σου λέει «σκέψου θετικά».
Είναι μια σχέση που σου δείχνει πώς να μείνεις με εσένα, ακόμα κι όταν είναι δύσκολο.
Να μην φοβάσαι αυτό που νιώθεις.
Να μην παγώνεις όταν κάτι μέσα σου αρχίζει να σε καλεί.
Να ακούς. Να κατανοείς. Να μαλακώνεις.
Γιατί, τελικά…
Το συναίσθημα δεν είναι εμπόδιο. Είναι μονοπάτι.
Και όταν το ακολουθήσεις, οδηγεί πίσω σε εσένα.
