Πόσες φορές έχετε βρεθεί σε μια συζήτηση όπου, ενώ ο σύντροφός σας σάς αναλύει κάτι σημαντικό, εσείς “χάνονται” στις σκέψεις σας; Ίσως να σκέφτεστε τι έχετε να κάνετε αύριο, πώς θα προλάβετε όλες τις εκκρεμότητες ή ακόμα και τι θα φάτε το βράδυ. Κι εκεί, λίγο αργότερα, συνειδητοποιείτε ότι δεν θυμάστε τίποτα από όσα μόλις σας είπε ο άνθρωπός σας. Αυτό το “σύντομο κενό” μπορεί να φαντάζει μικρό και ασήμαντο. Ωστόσο, σύμφωνα με πολλές έρευνες που έχουν γίνει, αυτή η απουσία προσοχής επηρεάζει τη σχέση πιο έντονα απ’ όσο ίσως αντιλαμβανόμαστε.
Η αξία της ουσιαστικής παρουσίας
Είναι άλλο να ακούς “τυπικά” και άλλο να δίνεις όλη σου την προσοχή. Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι μαζί με τον σύντροφό σας έχετε αποφασίσει να οργανώσετε το πρόγραμμα ενός Σαββατοκύριακου. Εκείνος ή εκείνη σάς αναφέρει λεπτομερώς τι χρειάζεται να γίνει, αλλά η σκέψη σας ταξιδεύει αλλού. Κι έτσι, στο τέλος της κουβέντας, όταν έρχεται η ώρα να κάνετε πράξη τις ιδέες που συζητήσατε, έχετε ξεχάσει ήδη τα μισά. Σίγουρα θα το έχετε ζήσει αυτό κάποια στιγμή – και ίσως τότε αναγκαστήκατε να ζητήσετε από τον σύντροφό σας να επαναλάβει όσα είπε. Μπορεί να μη μοιάζει δραματικό, όμως αυτή η μικρή έλλειψη παρουσίας αφήνει πίσω της δυσαρέσκεια, μερικές φορές κι ενόχληση. Ο άλλος, δηλαδή, νιώθει ότι δεν του δίνετε σημασία.
Ενσυνειδητότητα και ουσιαστική επικοινωνία
Η λέξη “ενσυνειδητότητα” έγινε γνωστή κυρίως στον χώρο της αυτοβελτίωσης, αλλά δεν περιορίζεται μόνο στην ατομική χαλάρωση ή στον διαλογισμό. Στις σχέσεις, η “ενσυνειδητότητα” σημαίνει να συμμετέχετε συνειδητά στη συζήτηση: να κοιτάτε τον άλλον στα μάτια, να δείχνετε ότι καταλαβαίνετε αυτά που λέει, να αντιδράτε ειλικρινά. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να συμφωνείτε πάντα, αλλά αρκεί να δείχνετε ότι δίνετε βάση στα λόγια του. Αυτό ακριβώς δημιουργεί μια ατμόσφαιρα αποδοχής και σεβασμού.
Μέσα από αυτή την “ενεργή ακρόαση”, καλλιεργείται και η ικανότητα να βλέπετε τα πράγματα από τη σκοπιά του συντρόφου σας. Αν, λόγου χάρη, προκύψει μια διαφωνία ή ένας καβγάς, μπορείτε πιο εύκολα να καταλάβετε τον τρόπο που νιώθει ο άλλος, γιατί έχετε ακούσει προσεκτικά τους προβληματισμούς του. Με αυτόν τον τρόπο, αντί να παραμένετε αγκιστρωμένοι στη δική σας οπτική, είστε ανοιχτοί να βρείτε κοινά σημεία.
Τι λένε οι έρευνες
Σε μια μελέτη που συμμετείχαν ζευγάρια διαφόρων ηλικιών, βρέθηκε ότι το πόσο “παρών” είναι κάποιος σε μια συζήτηση και κυρίως το πόσο “παρών” γίνεται αντιληπτός από τον σύντροφό του, συνδέεται με την ικανοποίηση από τη σχέση. Με άλλα λόγια, μπορεί εσείς να θεωρείτε τον εαυτό σας προσεκτικό και ευγενικό, αλλά εάν ο σύντροφός σας δεν νιώθει ότι εισακούεται πραγματικά, τότε οι προσπάθειές σας δεν έχουν το αποτέλεσμα που νομίζετε.
Κάποια αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι οι γυναίκες, λόγω κοινωνικής ή και προσωπικής ευαισθησίας, συχνά είναι πιο ευάλωτες σε αυτή την αίσθηση ότι “δεν τις ακούνε”. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι οι άντρες δεν επηρεάζονται. Όλοι επηρεαζόμαστε όταν βλέπουμε πως ο άνθρωπός μας δεν διαθέτει τη διάθεση και το ενδιαφέρον να μας ακούσει.
Πρακτικές συμβουλές για καλύτερη ακρόαση
- Άδειασμα του μυαλού: Προτού ξεκινήσετε μια σημαντική συζήτηση, πάρτε μερικές βαθιές ανάσες. Προσπαθήστε να αφήσετε απέξω κάθε έγνοια ή έστω να τις βάλετε στην “αναμονή” για λίγο, ώστε να μπορέσετε να αφοσιωθείτε.
- Βλεμματική επαφή και αντιδράσεις: Κοιτάξτε τον άλλον στα μάτια, κουνήστε το κεφάλι δείχνοντας ότι ακούτε και καταλαβαίνετε. Δώστε μικρά σχόλια επιβεβαίωσης, όπως “Ναι, σε ακούω” ή “Καταλαβαίνω τι λες”.
- Επαναλαμβανόμενη σύνοψη: Όταν ο σύντροφός σας ολοκληρώσει μια σκέψη, μπορείτε να πείτε: “Άρα αυτό που σε απασχολεί είναι…”. Με τον τρόπο αυτόν, επιβεβαιώνετε ότι πιάσατε το νόημα.
- Προτείνετε χρονικά όρια αν είναι απαραίτητο: Αν σε κάποια στιγμή αισθάνεστε ότι δεν μπορείτε να είστε συγκεντρωμένοι (ίσως είστε εξαντλημένοι ή έχετε κακή διάθεση), ζητήστε ένα μικρό χρονικό περιθώριο. Είναι προτιμότερο να πείτε ειλικρινά: “Νομίζω πως θα ήθελα λίγο χρόνο να ηρεμήσω, πριν σε ακούσω πλήρως”, παρά να προσποιείστε πως ακούτε ενώ το μυαλό σας βρίσκεται αλλού.
Τα οφέλη για τη σχέση σας
Η ενσυνείδητη επικοινωνία δεν ενισχύει μόνο τη συνεργασία σε πρακτικό επίπεδο (π.χ., πώς θα μοιράσετε τις δουλειές του σπιτιού ή πώς θα κανονίσετε το πρόγραμμά σας), αλλά καλλιεργεί και μια πιο βαθιά συναισθηματική σύνδεση. Όταν ο ένας νιώθει ότι ο άλλος ακούει προσεκτικά, αυτόματα γεννιέται περισσότερο αίσθημα ασφάλειας, κατανόησης και εμπιστοσύνης. Κι αυτές οι τρεις λέξεις –ασφάλεια, κατανόηση, εμπιστοσύνη– είναι κλειδιά για να αντέξει και να εξελιχθεί μια σχέση στο πέρασμα του χρόνου.
Αν αντιληφθείτε πως κάποιες φορές χάνετε τον ειρμό όσων σάς λέει ο άλλος, δεν χρειάζεται να επιπλήξετε τον εαυτό σας ή να το κρύψετε. Αναγνωρίστε το, ζητήστε συγγνώμη με ειλικρίνεια και προτείνετε να αρχίσετε τη συζήτηση από εκεί όπου “ξεφύγατε”. Με αυτόν τον τρόπο δείχνετε πως εκτιμάτε τον σύντροφό σας, ακόμα κι αν το μυαλό σας βγήκε για λίγο… “εκτός λειτουργίας”.
Ένα τελικό σχόλιο
Στην ουσία, η ουσιαστική ακρόαση είναι μια από τις δυνατότητες που έχουμε για να σφυρηλατήσουμε πιο δυνατούς δεσμούς. Δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι ούτε να μη χάνουμε ποτέ την προσοχή μας. Αυτό που μετράει είναι η διάθεσή μας να δώσουμε στον άλλο τον χώρο να εκφραστεί και η προθυμία μας να τον καταλάβουμε όσο το δυνατόν καλύτερα. Όταν το πετυχαίνουμε, η σχέση γίνεται ένα ασφαλές “καταφύγιο” και για τους δύο – κι αυτό είναι ανεκτίμητο.
