.
Έχεις βρεθεί ποτέ σε μια συζήτηση όπου νιώθεις ότι ο άλλος απλά δεν σε καταλαβαίνει; Ή έχεις πει κάτι πάνω στα νεύρα σου και μετά το μετάνιωσες πικρά; Αυτές είναι καταστάσεις που όλοι έχουμε ζήσει και σχετίζονται άμεσα με τη συναισθηματική νοημοσύνη (ΣΝ).
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι αυτό που μας βοηθά να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά μας, να τα διαχειριζόμαστε και, κυρίως, να κατανοούμε τους άλλους. Κι αν νομίζεις ότι αφορά μόνο τους ψυχολόγους ή τους «γκουρού» της αυτοβελτίωσης, ξανασκέψου το: κάθε φορά που επικοινωνείς, έρχεσαι σε επαφή με τη ΣΝ – είτε τη δική σου είτε του άλλου.
Τι είναι η συναισθηματική νοημοσύνη και γιατί μας αφορά όλους;
Η ΣΝ δεν είναι κάποια αφηρημένη θεωρία. Σκέψου ένα ζευγάρι που μαλώνει για ασήμαντα πράγματα, έναν συνάδελφο που πάντα καταλαβαίνει πώς νιώθεις ή έναν φίλο που ξέρει να σου μιλήσει με τον σωστό τρόπο ακόμα και στις δύσκολες στιγμές. Αυτοί που έχουν υψηλή ΣΝ ξέρουν να ελέγχουν τον θυμό τους, να εκφράζουν σωστά όσα νιώθουν και να «διαβάζουν» τους άλλους.
Ο ψυχολόγος Daniel Goleman, που έκανε γνωστή τη θεωρία της ΣΝ, τη χωρίζει σε πέντε βασικές ικανότητες:
- Αυτογνωσία – Να αναγνωρίζεις τι νιώθεις και γιατί.
- Αυτορρύθμιση – Να μη γίνεσαι έρμαιο των συναισθημάτων σου.
- Κίνητρο – Να μπορείς να παραμένεις αισιόδοξος και να αντέχεις στις δυσκολίες.
- Ενσυναίσθηση – Να καταλαβαίνεις πώς νιώθουν οι άλλοι.
- Κοινωνικές δεξιότητες – Να επικοινωνείς αποτελεσματικά και να διαχειρίζεσαι τις σχέσεις σου.
Ας δούμε, όμως, τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη.
Πώς η ΣΝ καθορίζει την ποιότητα των σχέσεών μας
Η διαφορά ανάμεσα στο να ακούς και να καταλαβαίνεις
Όλοι έχουμε βρεθεί σε συζητήσεις όπου ο άλλος περιμένει απλώς τη σειρά του να μιλήσει, αντί να μας ακούσει πραγματικά. Όταν, όμως, κάποιος διαθέτει υψηλή ΣΝ, δεν ακούει μόνο τα λόγια, αλλά και το συναίσθημα πίσω από αυτά.
Για παράδειγμα, αν ο σύντροφός σου σου πει: «Δεν με βοηθάς ποτέ!» μπορεί να ακούγεται σαν κατηγορία, αλλά αν έχεις ανεπτυγμένη ΣΝ, θα καταλάβεις ότι πίσω από αυτά τα λόγια κρύβεται η ανάγκη του για περισσότερη υποστήριξη. Αντί να θυμώσεις, μπορείς να ρωτήσεις: «Τι θα ήθελες να κάνω για να νιώθεις ότι είμαι δίπλα σου;»
Η σημασία του αυτοελέγχου στις δύσκολες στιγμές
Σκέψου πόσες φορές έχεις πει κάτι πάνω στα νεύρα σου και μετά το έχεις μετανιώσει. Η ΣΝ σε βοηθά να κάνεις ένα βήμα πίσω πριν αντιδράσεις. Δεν σημαίνει ότι δεν θα θυμώσεις ποτέ, αλλά ότι θα μπορείς να διαχειριστείς τον θυμό σου πιο αποτελεσματικά.
Ένα καλό παράδειγμα είναι οι διαφωνίες στη δουλειά. Αν κάποιος συνάδελφος σε αμφισβητήσει ή σου μιλήσει απότομα, το να απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο μάλλον θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Αντί να μπεις σε αμυντική θέση, μπορείς να αναρωτηθείς: «Μήπως περνάει δύσκολη φάση;», «Μπορώ να του απαντήσω χωρίς να ρίξω λάδι στη φωτιά;»
Η ενσυναίσθηση ως βασικό συστατικό των δυνατών σχέσεων
Η ενσυναίσθηση είναι ίσως το πιο ισχυρό εργαλείο για υγιείς σχέσεις. Είναι η ικανότητα να βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου.
Σκέψου έναν φίλο που περνάει δύσκολα. Αντί να πεις «Έλα, όλα καλά θα πάνε!», που μπορεί να ακουστεί αδιάφορο, μπορείς να πεις: «Καταλαβαίνω ότι αυτό που περνάς είναι δύσκολο. Θες να το συζητήσουμε;» Μια τέτοια απάντηση δείχνει ότι πραγματικά ενδιαφέρεσαι και θέλεις να τον στηρίξεις.
Μπορούμε να αναπτύξουμε τη συναισθηματική μας νοημοσύνη;
Η καλή είδηση είναι ότι ναι! Η ΣΝ δεν είναι κάτι με το οποίο γεννιέσαι – είναι μια δεξιότητα που μπορείς να αναπτύξεις με πρακτικούς τρόπους:
Παρατήρησε τα συναισθήματά σου: Αντί να τα αγνοείς, προσπάθησε να τα κατανοήσεις.
Μάθε να παίρνεις μια ανάσα πριν αντιδράσεις: Η παρορμητικότητα μπορεί να καταστρέψει σχέσεις.
Άκου περισσότερο, μίλα λιγότερο: Η πραγματική επικοινωνία ξεκινά από την κατανόηση.
Μπες στη θέση του άλλου: Δοκίμασε να δεις τα πράγματα από τη δική του οπτική.
Ζήτησε ανατροφοδότηση: Ρώτα τους κοντινούς σου ανθρώπους πώς σε βλέπουν συναισθηματικά.
Επίλογος
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι αυτό που κάνει τις σχέσεις μας πιο ουσιαστικές. Δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν ποτέ παρεξηγήσεις ή διαφωνίες, αλλά μας βοηθά να τις διαχειριζόμαστε καλύτερα.
Σε έναν κόσμο όπου οι σχέσεις δοκιμάζονται συνεχώς, το να μπορείς να καταλαβαίνεις τα συναισθήματα – τόσο τα δικά σου όσο και των άλλων – είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου και στους ανθρώπους γύρω σου.
Σύμφωνα με τον Daniel Goleman στο βιβλίο του “Συναισθηματική Νοημοσύνη: Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ”, η ικανότητα αναγνώρισης και διαχείρισης των συναισθημάτων μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα των σχέσεων μας.
Και να θυμάσαι: η ΣΝ δεν χτίζεται από τη μία μέρα στην άλλη, αλλά κάθε μικρή προσπάθεια κάνει τη διαφορά.
