Οι φοβίες δεν είναι απλώς προσωπικές μάχες που δίνουμε μέσα στο μυαλό μας – είναι σκιές που πέφτουν και στις σχέσεις μας, επηρεάζοντας αυτούς που αγαπάμε. Ως σύμβουλος σχέσεων, έχω δει πώς ένας φόβος – είτε είναι για τα ύψη, είτε για τους κλειστούς χώρους, είτε για κάτι πιο αφηρημένο όπως η απόρριψη – μπορεί να αλλάξει τη δυναμική ανάμεσα σε δύο ανθρώπους. Δεν είναι μόνο ο άνθρωπος που φοβάται που νιώθει το βάρος· είναι και οι κοντινοί του, που συχνά νιώθουν αμηχανία, απογοήτευση ή ακόμα και ενοχές. Πώς γίνεται αυτό; Και, κυρίως, τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Ας το δούμε μαζί.
Όταν ο Φόβος Μπαίνει Ανάμεσα
Οι φοβίες δεν είναι απλές ανησυχίες – είναι έντονες, συχνά παράλογες αντιδράσεις που ξεπερνούν τον έλεγχο. Και όταν ζεις με κάποιον που τις έχει, η καθημερινότητα μπορεί να πάρει απρόσμενες στροφές. Φαντάσου έναν άνθρωπο που αποφεύγει τα ταξίδια εξαιτίας της αεροφοβίας. Ίσως να λέει “όχι” σε διακοπές που ονειρεύεστε μαζί, όχι γιατί δεν θέλει, αλλά γιατί δεν μπορεί. Ή κάποιον με κοινωνική φοβία που αποφεύγει τις συγκεντρώσεις, αφήνοντας τον σύντροφό του να πηγαίνει μόνος ή να μένει πίσω μαζί του. Αυτές οι στιγμές δεν είναι απλές προτιμήσεις – είναι ο φόβος που υψώνει τείχη.
Αυτά τα τείχη δεν μένουν αόρατα. Ο σύντροφος, ο φίλος ή το μέλος της οικογένειας μπορεί να νιώσει αποκλεισμένος, να αναρωτηθεί “γιατί δεν προσπαθεί περισσότερο;” ή να πάρει την απόσταση προσωπικά. Και από την άλλη πλευρά, αυτός που φοβάται μπορεί να νιώθει ενοχές, να κλείνεται περισσότερο, να απομακρύνεται. Είναι ένας κύκλος που, αν δεν τον δεις καθαρά, μπορεί να ραγίσει τη σύνδεση.
Διάβασε επίσης: Θεραπεία των Φοβιών με Γνωσιακή-Συμπεριφορική Προσέγγιση και Έκθεση
Πώς οι Φοβίες Αλλάζουν τη Δυναμική
Οι σχέσεις χτίζονται πάνω σε αμοιβαία κατανόηση, εμπιστοσύνη και κοινές εμπειρίες. Οι φοβίες, όμως, μπορούν να κλονίσουν αυτά τα θεμέλια με τρόπους που δεν περιμένεις. Ας δούμε μερικούς:
- Περιορισμένες Εμπειρίες: Όταν ο φόβος λέει “όχι” σε πράγματα που ο άλλος θέλει να ζήσει – από ένα ταξίδι μέχρι μια βόλτα σε πολυσύχναστο μέρος – η σχέση μπορεί να νιώθει στάσιμη. Ο ένας νιώθει ότι χάνει κάτι, ο άλλος ότι τον κρατάει πίσω.
- Συναισθηματική Απόσταση: Ο άνθρωπος με τη φοβία μπορεί να κρύβει τον φόβο του από ντροπή, αφήνοντας τον άλλο να μαντεύει τι συμβαίνει. Η έλλειψη ανοιχτής κουβέντας χτίζει τοίχους.
- Αίσθηση Ευθύνης: Ο σύντροφος μπορεί να νιώθει ότι πρέπει να “προστατεύει” ή να “διορθώνει” τον άλλο, κάτι που με τον καιρό γίνεται κουραστικό ή δημιουργεί ανισορροπία.
- Ενοχές και Παρεξηγήσεις: Αυτός που φοβάται μπορεί να νιώθει ότι απογοητεύει, ενώ ο άλλος να νιώθει απόρριψη – και οι δύο να παρερμηνεύουν τις προθέσεις του άλλου.
Δεν είναι ότι οι φοβίες καταστρέφουν τις σχέσεις από μόνες τους. Είναι ο τρόπος που μένουν αμίλητες ή ακατανόητες που τις βαραίνει.
Η Πλευρά Αυτού που Αγαπάμε
Αν είσαι ο άνθρωπος που ζει δίπλα σε κάποιον με φοβία, ίσως έχεις νιώσει το δικό σου μερίδιο σύγχυσης. Μπορεί να αναρωτιέσαι: “Είναι τόσο δύσκολο να το ξεπεράσει;” Ή να νιώθεις απογοήτευση όταν τα σχέδιά σας αλλάζουν ξανά και ξανά. Είναι φυσικό να νιώθεις έτσι – οι φοβίες δεν είναι πάντα εύκολο να τις καταλάβεις από έξω. Δεν είναι τεμπελιά ή έλλειψη θέλησης· είναι κάτι βαθύτερο, σαν ένα κύμα που τον παρασύρει χωρίς να το ελέγχει.
Μερικές φορές, μπορεί να νιώθεις και θυμό – όχι μαζί του, αλλά με την κατάσταση. Ή να αναλαμβάνεις ρόλους που δεν ζήτησες, σαν να γίνεσαι ο “φύλακας” του. Και αυτό έχει το δικό του κόστος: κούραση, απογοήτευση, ακόμα και μια αίσθηση μοναξιάς μέσα στη σχέση.
Η Πλευρά Αυτού που Φοβάται
Από την άλλη, αν είσαι αυτός που ζει με τη φοβία, ξέρεις ότι δεν είναι απλό. Δεν είναι ότι δεν θέλεις να πας σε εκείνο το πάρτι ή να ανέβεις στο αεροπλάνο – είναι ότι το σώμα σου λέει “κίνδυνος” ενώ το μυαλό σου ξέρει ότι δεν υπάρχει λόγος. Και μετά έρχεται η ενοχή: “Γιατί δεν μπορώ να το κάνω γι’ αυτόν που αγαπώ;” Ίσως κρύβεις τον φόβο σου για να μην τον επιβαρύνεις, αλλά αυτό σε απομακρύνει περισσότερο. Ή νιώθεις ότι η σχέση σου γίνεται πεδίο δοκιμής, όπου κάθε μέρα αποδεικνύεις αν “αξίζεις”.
Γεφυρώνοντας το Χάσμα
Οι φοβίες δεν χρειάζεται να γίνονται εχθροί της σχέσης – μπορούν να γίνουν ευκαιρίες για να έρθετε πιο κοντά. Το κλειδί είναι η κατανόηση και η συνεργασία. Ακολουθούν μερικοί τρόποι να το κάνετε:
- Μιλήστε Ανοιχτά (Όσο Μπορείτε)
Αν έχεις τη φοβία, πες το – δεν χρειάζεται να εξηγήσεις τα πάντα, αλλά ένα “φοβάμαι αυτό και δεν ξέρω πώς να το χειριστώ” ανοίγει την πόρτα. Αν είσαι ο άλλος, άκου χωρίς να κρίνεις. Δεν χρειάζεται να “λύσεις” τίποτα, απλά να δείξεις ότι το βλέπεις.
Πρακτική συμβουλή: Ξεκινήστε με μια ελαφριά κουβέντα: “Υπάρχει κάτι που σε κάνει να νιώθεις άβολα τελευταία;” – δίνει χώρο χωρίς πίεση. - Μην το Παίρνεις Προσωπικά
Αν ο σύντροφός σου αποφεύγει κάτι λόγω φόβου, δεν είναι απόρριψη προς εσένα – είναι ο φόβος που μιλάει. Και αν είσαι αυτός που φοβάται, θυμήσου ότι ο άλλος δεν σε βλέπει σαν “βάρος” όσο νομίζεις.
Πρακτική συμβουλή: Όταν νιώσεις απογοήτευση, πες στον εαυτό σου: “Δεν είναι για μένα, είναι για τον φόβο” – αλλάζει την οπτική σου. - Βρείτε Κοινό Έδαφος
Αν ο φόβος περιορίζει κάτι, ψάξτε εναλλακτικές. Δεν μπορείτε να ταξιδέψετε μακριά; Κάντε μια κοντινή απόδραση. Δεν αντέχει τα πλήθη; Δοκιμάστε μια ήσυχη βόλτα. Είναι ο τρόπος να πείτε “είμαστε μαζί σε αυτό”.
Πρακτική συμβουλή: Καθίστε και φτιάξτε μια λίστα με πράγματα που σας αρέσουν και στους δύο, που νιώθετε και οι δύο άνετα να κάνετε. - Υποστηρίξτε, Όχι Επιδιορθώστε
Αν είσαι δίπλα σε κάποιον με φοβία, το να λες “μη φοβάσαι” δεν βοηθάει – δείξε ότι είσαι εκεί χωρίς να πιέζεις. Και αν είσαι αυτός που φοβάται, δώσε στον άλλο την ελευθερία να μην “φτιάξει” τα πάντα.
Πρακτική υποστήριξη: Πες: “Δεν χρειάζεται να το αντιμετωπίσουμε τώρα, αλλά είμαι εδώ αν θες” – δείχνει στήριξη χωρίς βιασύνη. - Μικρά Βήματα Μαζί
Οι φοβίες δεν φεύγουν με μαγικό ραβδί, αλλά μπορούν να μαλακώσουν με τον καιρό. Αν είστε και οι δύο πρόθυμοι, δοκιμάστε μικρές προκλήσεις – όχι για να “νικήσετε” τον φόβο, αλλά για να δείτε ότι μπορείτε να τον κοιτάξετε μαζί.
Πρακτική συμβουλή: Επιλέξτε κάτι μικρό που τρομάζει – π.χ. να ανεβείτε μαζί ένα σκαλοπάτι ψηλότερα – και γιορτάστε το μετά, ακόμα κι αν είναι απλό.
Όταν ο Φόβος Γίνεται Κοινή Ιστορία
Οι φοβίες δεν χρειάζεται να είναι το τέλος της σχέσης – μπορούν να γίνουν μέρος της ιστορίας σας. Όταν δουλεύετε μαζί, μαθαίνετε ο ένας τον άλλο βαθύτερα. Ο άνθρωπος που φοβάται βρίσκει έναν σύμμαχο, και ο άλλος μαθαίνει την υπομονή, την κατανόηση, την ανθρωπιά. Δεν είναι πάντα εύκολο – μερικές φορές χρειάζεται εξωτερική βοήθεια, όπως ένας ειδικός, και αυτό είναι εντάξει. Αλλά όταν υπάρχει αγάπη και πρόθεση, ο φόβος γίνεται λιγότερο εχθρός και περισσότερο ένα κομμάτι που σας δένει.
Με Δύο Λόγια
Οι φοβίες δεν ζουν μόνο μέσα μας – αγγίζουν αυτούς που αγαπάμε, αλλάζοντας τον τρόπο που συνδεόμαστε. Δεν είναι αδυναμία, είναι ανθρώπινο. Με ανοιχτή κουβέντα, υπομονή και μικρά βήματα, μπορούμε να τις κάνουμε μέρος της σχέσης χωρίς να την αφήσουμε να μας χωρίσει. Γιατί στο τέλος, η αγάπη δεν είναι να εξαφανίζεις τους φόβους – είναι να στέκεσαι δίπλα τους, χέρι-χέρι.
