Από την αρχαιότητα το παραμύθι ,στους περισσότερους πολιτισμούς, κατείχε σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
O Watter Scherf ( 15 o συνέδριο για τη Νεότητα-Αθήνα 1976) ανέφερε: «Αν παρατηρήσουμε ένα παιδί την ώρα που ένας καλός αφηγητής αρχίζει να διηγείται ένα λαϊκό παραμύθι, ανακαλύπτουμε ότι έχει αιχμαλωτίσει την προσοχή του».
Το γεγονός αυτό φανερώνει ότι ακόμη κ η απλή ανάγνωση ξυπνά μέσα τους ένα θεμελιακό ενδιαφέρον. Αυτό συμβαίνει γιατί το παραμύθι εκφράζει τρόπους μύησης στην εξομάλυνση συγκρούσεων, το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με τα συναισθήματα του κ εκφράζει διαχρονικά πόθους, λαχτάρες, όνειρα κ ψυχισμό.
Το σύγχρονο παραμύθι:
Σήμερα το παραμύθι ανταποκρίνεται συνειδητά στις σημερινές παιδαγωγικές αντιλήψεις για το παιδί κ την προσωπικότητα του, με τρόπο που εμπλέκει την πραγματικότητα με τη φαντασία.
Το σύγχρονο παραμύθι διαθέτει γλώσσα με χιούμορ, πλούσια εικονογράφηση κ ανθρωπιστικό ρεαλισμό. Προσφέρει στο παιδί συγκίνηση ,το εξοικειώνει με θέματα της πραγματικότητας, της καθημερινότητας κ των προβλημάτων της, καθώς το βοηθάει να ωριμάσει νοητικά.
Στα παραμύθια υπάρχει η έννοια της διδακτικής κουλτούρας με την οποία ο δάσκαλος αφηγείται κ μετά ζητά από τους μαθητές να εξηγήσουν την δική τους οπτική(πχ να κάνουν οπτική αναπαράσταση της ιστορίας).Χρησιμοποιούν δηλαδή το παραμύθι ως διδακτικό τρόπο μελέτης πχ της ιστορίας, των εικαστικών τεχνών, της ιστορίας ( μπορούν να διαβάζονται κ παραμύθια που δημιουργήθηκαν με αφορμή πίνακες ζωγράφων Ελλήνων κ ξένων ,ενώ προβάλλονται slides οι πίνακες τους).
Έτσι ,το παραμύθι παίρνει μια άλλη διάσταση περισσότερο διαδραστική κ γίνεται μέσο εκπαιδευτικής κουλτούρας( αφού μαθαίνει το παιδί κ για άλλους πολιτισμούς).
Μέσα από αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να αναπτύξει δεξιότητες επικοινωνίας, να χρησιμοποιεί τη γλώσσα ποικιλόμορφα κ να προάγει την πολιτισμική σύγκλιση.
Τέλος, το παιδί που ακούει ένα παραμύθι επεξεργάζεται κ αποκωδικοποιεί τα μηνύματα που λαμβάνει. Επομένως, μέλημα των εκπαιδευτικών κατά τη διδακτική προσέγγιση του παραμυθιού ,είναι η διαμόρφωση μαθησιακού περιβάλλοντος που διευκολύνει την ακρόαση.
Διάβασε επίσης : Αφηγηματική Ψυχοθεραπεία
Η ευεργετική επίδραση του παραμυθιού στον παιδικό ψυχισμο:
Σύμφωνα με την ψυχανάλυση ,το παραμύθι έρχεται σε επαφή με τα αρχέτυπα ψυχολογικά φαινόμενα που συμβολίζουν τις ανάγκες μας.
Τα αρχέτυπα αυτά ο Jung τα ονόμασε κοινό ασυνείδητο κ πρόκειται για εικόνες που επαναλαμβάνονται μέσα στους αιώνες( Καΐλα κ Ξανθάκου 1988).
Έτσι, στο ασυνείδητο πχ η κακιά μάγισσα μπορεί να ταυτιστεί με την απειλητική μητέρα ,ο δράκος με ένα καταπιεστικό πατέρα κτλ.
Το παραμύθι μέσα από τους συμβολισμούς:
Μέσα από την ανάγνωση ,το παιδί αναπτύσσει θετική εικόνα του εαυτού του ,βελτιώνει το λόγο του, ενδυναμώνει τη γονεϊκή σχέση κ επικοινωνία.
Ο γονέας αποκτά ενεργό ρόλο για το παιδί κ το οδηγεί στον κόσμο των συμβόλων κ συμβολισμών, γεγονός που οδηγεί σε μια υγιή σχέση ασφαλείας ,αμοιβαιότητας κ εμπιστοσύνης.
Το παραμύθι βοηθά το παιδί να κοινωνικοποιηθεί .Μέσα από τους ήρωες διδάσκεται κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές. Παράλληλα οι λύσεις που βρίσκουν οι ήρωες, αποτελούν πρότυπα μίμησης κ οδηγούν τη σκέψη, καθώς καλλιεργούν την κριτική σκέψη κ ικανότητα.
Το παιδί μαθαίνει τι είναι αποδεκτό κ τι όχι, την έννοια της επιβράβευσης ,του δικαίου κ άδικου. Έτσι από το παραμύθι μεταβαίνει στην υπαρκτή ζωή με τρόπους που θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για έναν ισορροπημένο εαυτό.
Το παιδί βιώνει εύρος συναισθημάτων( χαρά, αγωνία, φόβος, απογοήτευση, θυμό, λύτρωση).Έτσι μένει εστιασμένο στο δικό του κέντρο συναισθημάτων κ μαθαίνει να τα αναγνωρίζει, αποδέχεται κ διαχειρίζεται.
Το παραμύθι βοηθά το παιδί να κάνει αλλαγές. Να διαχειριστεί τις προσωπικές του ανασφάλειες, τους φόβους του, καθώς αναπτύσσει τη φαντασία κ εμπλουτίζει τον εσωτερικό του κόσμο.
Τα παραμύθια τελειώνουν πάντα με μια άποψη της πραγματικότητας που δίνει ελπίδα. Έτσι το παιδί το νοηματοδοτεί με το δικό του τρόπο.
Χρειάζεται να μη δώσουμε λογική διάσταση αλλά να αφήσουμε το παιδί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα .
Με το παραμύθι οι πεποιθήσεις γίνονται πιο λειτουργικές ( πχ μπορούμε να ενισχύσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού για ένα ζωάκι που περνά δύσκολα κ αυτό μπορεί να έχει θετική επίδραση επάνω του).
Τέλος, το παραμύθι εμπεριέχει θετική οπτική κ το παιδί ψάχνει να βρει τη δική του λύση. «Το πανθηράκι ήταν τόσο ευρηματικό που βρήκε λύση», έτσι γνωρίζει το παιδί ότι αν έχουμε ένα σχέδιο στρατηγικής η ένα στόχο μπορούμε να βρούμε κ μια λύση.
Το παραμύθι βοηθάει τα παιδιά να σκέφτονται πολύπλευρα. Πάντα είχαν μια ευεργετική δράση στον ανθρώπινο ψυχισμό. Εκτός απ τη θέση τους στα ήθη κ έθιμα των ανθρώπων ,έχουν θέση κ στη σύγχρονη ψυχοθεραπεία ( μέσω της εκδραμάτισης) κ χρησιμοποιούνται θεραπευτικά.
Σήμερα, παρόλο που η δύναμη της εικόνας είναι μεγάλη, το παραμύθι ακόμη γοητεύει τους αναγνώστες του.
