Τι δεν ειπώθηκε πριν συμβεί
Συχνά, όταν ακούμε τη λέξη «απιστία», η σκέψη μας τρέχει κατευθείαν στο αποτέλεσμα. Στην πράξη. Στην προδοσία. Στο σοκ του προσώπου που μαθαίνει πως ο άνθρωπος που αγαπά είχε μια μυστική ζωή πίσω από τη σχέση τους. Και εύκολα εστιάζουμε εκεί στο γεγονός, στη ρήξη, στην πράξη που διαλύει την εμπιστοσύνη. Αλλά πολύ σπάνια στεκόμαστε σε αυτό που προηγήθηκε. Σε αυτό που δεν ειπώθηκε. Σε αυτό που δεν ακούστηκε. Σε όσα σιωπηρά μετακινούσαν τη σχέση προς το ρήγμα.
Η απιστία δεν πέφτει σαν κεραυνός εν αιθρία. Συνήθως είναι το τελευταίο κεφάλαιο ενός βιβλίου που έχει γραφτεί σιωπηλά, σελίδα τη σελίδα, με μικρές παραλείψεις, κουρασμένες λέξεις, απουσίες και εσωτερικές αποσύρσεις. Είναι το σύμπτωμα μιας σχέσης που ήδη νοσεί. Που κουβαλά ανομολόγητα συναισθήματα, ανικανοποίητες ανάγκες και διαρκή εσωτερική μοναξιά, ακόμη κι όταν μοιράζεται το ίδιο τραπέζι κάθε βράδυ.
Το έδαφος πριν την απιστία
Για να κατανοήσουμε πραγματικά την απιστία, χρειάζεται να στραφούμε προς τα πίσω. Να δούμε το υπόστρωμα της σχέσης: το έδαφος πάνω στο οποίο περπάτησε το ρήγμα. Πριν φτάσει η πράξη, υπήρχαν σημάδια. Υπήρχε μια σταδιακή φθορά. Ένας μικρός θάνατος που ερχόταν καθημερινά, όχι με εκρήξεις, αλλά με αθόρυβη απομάκρυνση.
Η σιωπή ως προάγγελος
Σχέσεις δεν τελειώνουν επειδή δύο άνθρωποι δεν ταίριαξαν. Τελειώνουν επειδή σταμάτησαν να μιλούν. Η σιωπή δεν είναι μόνο απουσία λέξεων. Είναι και η απουσία ψυχικής παρουσίας. Είναι όταν ακούς τον άλλον να σου μιλά αλλά δεν τον νιώθεις πια. Όταν δεν ρωτάς πια «πώς είσαι;» όχι από αδιαφορία, αλλά από παραίτηση. Σχέσεις πεθαίνουν όταν παύουν να είναι ένας χώρος μέσα στον οποίο νιώθεις πως μπορείς να υπάρξεις.
Κάποτε, εκείνος που απάτησε ένιωθε ότι δεν μπορούσε να μιλήσει. Ότι ό,τι και να έλεγε δεν θα ακουγόταν πραγματικά. Ότι η απογοήτευσή του θα έφερνε σύγκρουση. Ή και τίποτα. Και σωπαίνει. Μέχρι που ψάχνει αλλού αυτό που δεν μπόρεσε να εκφράσει εδώ.
Η φθορά που δεν φαίνεται
Η φθορά σε μια σχέση είναι ύπουλη. Δεν έρχεται με δραματικό τρόπο. Έρχεται σταδιακά, με μικρές εκπτώσεις. Στην τρυφερότητα. Στην επιθυμία. Στην προσοχή. Στην ικανότητα να βλέπουμε τον άλλον ξανά, σαν να είναι καινούριος.
Σχέσεις που δεν εξελίσσονται, απονεκρώνονται. Και οι σύντροφοι, αντί να ανανεώνουν τη σύνδεση, αρχίζουν να ζουν σαν συγκάτοικοι. Ή σαν παλιοί φίλοι. Ή σαν ξένοι. Κι όσο ο ένας βουλιάζει στην ανικανοποίητη προσδοκία, τόσο ο άλλος αποσύρεται πιο βαθιά στο δικό του κέλυφος.
Η ασυνειδησία: το να μη βλέπω, να μη νιώθω, να μην αναγνωρίζω
Η ασυνειδησία δεν είναι απλώς αμέλεια. Είναι άμυνα. Είναι ο τρόπος με τον οποίο πολλοί άνθρωποι αντέχουν τη σχέση: μη βλέποντας τα ρήγματα, μη αναγνωρίζοντας τις ανάγκες του άλλου ή τις δικές τους.
Πόσοι δεν έχουν πει μετά από μια απιστία:
«Μα δεν κατάλαβα τίποτα»,
«Πίστευα ότι όλα ήταν καλά»,
«Δεν μου έδωσε κανένα σημάδι»…
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν σημάδια. Σημαίνει ότι δεν τα αντέχαμε. Σημαίνει ότι επιλέγαμε την άγνοια γιατί η συνειδητοποίηση θα μας ανάγκαζε να δράσουμε. Να αλλάξουμε. Να αγγίξουμε τη δυσκολία. Και κάποιες φορές, είναι πιο “εύκολο” να μείνεις τυφλός μέχρι να σε τυφλώσει η αλήθεια.
Γιατί η απιστία δεν είναι η αιτία του τέλους
Είναι εύκολο να πούμε «με απάτησε και τέλειωσε». Είναι πολύ πιο δύσκολο να πούμε:
«Η σχέση μας είχε πάψει να είναι ζωντανή πολύ πριν».
Ή:
«Δεν είχαμε το θάρρος να δούμε ότι είχαμε απομακρυνθεί».
Η απιστία είναι σαν ένα πυρετικό ξέσπασμα: δείχνει ότι κάτι βαθαίνει και καίει από μέσα. Είναι μια έκφραση. Μια κραυγή. Ένας τρόπος αν και συχνά καταστροφικός για να δηλωθεί ότι η σχέση, όπως υπήρχε, δεν ήταν πια βιώσιμη.
Δεν δικαιολογείται η απιστία. Αλλά εξηγείται. Και όταν την προσεγγίσουμε όχι σαν “προδοσία” αλλά σαν “σύμπτωμα”, τότε μπορούμε να ρίξουμε φως εκεί όπου υπήρχε σκιά. Εκεί όπου δεν ειπώθηκε τίποτα. Εκεί όπου θα έπρεπε να είχε ανοίξει ένας διάλογος αλλά δεν άνοιξε ποτέ.
Η ευκαιρία μέσα στην κρίση
Μια απιστία μπορεί να είναι και καμπανάκι. Ίσως το πιο ηχηρό. Αντί να μείνουμε στο θυμό, στην ενοχή ή στην τιμωρία, μπορούμε να ρωτήσουμε:
- Τι δεν ειπώθηκε;
- Τι πόνεσε και δεν εκφράστηκε;
- Τι ανάγκη έμεινε αόρατη;
- Πώς ήμασταν πραγματικά ο ένας για τον άλλον πριν συμβεί αυτό;
Κι αν υπάρχει θέληση, τότε η απιστία μπορεί να γίνει όχι το τέλος, αλλά η αφορμή για μια πιο αυθεντική σχέση είτε μαζί είτε χώρια.
Δεν είναι η απιστία, είναι η απόσταση
Ίσως, τελικά, το πρόβλημα να μην είναι η απιστία. Αλλά το πόσο μόνοι νιώθουν δύο άνθρωποι μέσα στη σχέση τους, πολύ πριν φτάσουν να στραφούν αλλού.
Η ερώτηση δεν είναι «γιατί έγινε η απιστία;»,
αλλά «τι δεν ειπώθηκε πριν γίνει;».
Γιατί μέσα στις λέξεις που δεν ειπώθηκαν, στις ματιές που δεν συναντήθηκαν, στα σώματα που δεν ακούμπησαν, γεννιέται η ανάγκη να στραφεί κανείς αλλού. Όχι πάντα από απληστία. Συχνά, από μοναξιά.
